|
فرودستان به روایت طنز: تأملی تاریخی بر روزنامه چنته پابرهنه
|
سیمین فصیحی*   |
| دانشگاه الزهرا(س) ، fasihi@alzahra.ac.ir |
|
|
چکیده: (5402 مشاهده) |
| مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که چرا و چگونه یک روزنامه‌ی حاشیه‌ای مانند چنته پابرهنه می‌تواند و، با تعبیری قوی‌تر، باید در روشن ساختن زمانه‌ای که در آن می‌زیسته به کار گرفته شود و از این رو ضرورت دارد که به عنوان یک منبع اصلی در تاریخ‌نویسی به متن پژوهش‌های تاریخی بازگردد؟ برای پاسخ به این پرسش، پس از بررسی شماره‌های موجود روزنامه چنته پابرهنه از نظر سبک، لحن، محتوی و مخاطب در بستر تاریخی مشروطیت، استدلال خواهد شد که این روزنامه مسلک خود را در «حمایت از رنجبران» در دو مسیر متفاوت پیگیری کرده است: یکی «آگاهی‌بخشی طبقاتی به نحو عام»، و دیگری «واکنش به حوادث و رویدادهایی که زندگی رنجبران را تحت تأثیر قرار می‌داده، به نحو خاص». در مسیر اول، مقالاتی از این روزنامه با صبغه‌ای شبه‌تئوریک و البته با زبانی رنجبرفهم، تلاش کرده‌اند، ضمن ترسیم وضعیت طبقه رنجبر در برابر اغنیا و تهییج آنان از طریق ترویج اندیشه‌های عدالت‌خواهانه به زبان طنز، دعوتی ایدئولوژیک برای اعتراض به وضع موجود و از بین بردن فاصله طبقاتی باشند. در مسیر دوم، مسائل انضمامی قشر فرودست در محتوای روزنامه بازتاب یافته است. مقاله حاضر، با بررسی این دو مسیر، اهمیت و فایده‌ی این روزنامه را برای نگارش «تاریخ از پایین» روشن می‌سازد، یعنی شعبه‌ای از تاریخ‌نگاری که در مقایسه با سه قسم تاریخ‌نگاری سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با چالش جدی دسترسی به وضعیت تاریخی طبقات پایین جامعه روبه‌رو است. بنابراین، ضرورت بازگرداندن این نوع متون به پژوهش‌های تاریخی را می‌توان چنین توضیح داد که هر نوع تاریخ‌نگاری وابسته به منابع تاریخی است، اما نوع تاریخ‌نگاری همچنین تعیین می‌کند که چه منابعی اهمیت دارند، به طوری که منابعی که روزگاری به چشم نمی‌آمدند، امروز می‌توانند مثلاً در تاریخ‌نگاری «از پایین» چشم‌ها را خیره کنند. |
|
| واژه‌های کلیدی: روزنامه چنته پابرهنه، طنز، فرودستان، عصر مشروطیت |
|
|
متن کامل [PDF 309 kb]
(1405 دریافت)
|
ترویجی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1395/6/4 | پذیرش: 1396/2/16 | انتشار: 1397/4/17
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
