TY - JOUR T1 - TT - تحلیل سخنان امام حسین (ع) از مدینه تا مکه، بر پایهی نظریهی کنشهای گفتاری جان سرل JF - cultural-history JO - cultural-history VL - 11 IS - 42 UR - http://chistorys.ir/article-1-1123-fa.html Y1 - 2020 SP - 37 EP - 69 KW - Keywords: Speech Action KW - John Sirel KW - ‘Ashura Movement KW - Imam Hussein (pbuh) KW - Medina N2 - جنبش امام حسین (ع) در الگوسازی اندیشه­ای و رفتاری شیعیان نقش بسیار بنیادی داشته و تحلیل­های گوناگونی از آن شده است. با این‌همه چنین می­نماید که بهره‌گیری از نظریه‌های زبان‌شناسی می‌تواند افق‌های تازه‌ای در تحلیل تاریخی این جریان مذهبی-اجتماعی بگشاید. این نوشتار بر پایه‌ی نظریه‌ی کنش‌های گفتاری جان سرل (1999) در پنج گروه اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی به تحلیل سخنان امام حسین (ع) در گام آغازین جریان عاشورا از مدینه تا مکه می‌پردازد. نظریه‌ی کنش گفتاری در زمینه‌ی تحلیل گفتمان، بر عملکرد زبان تأکید دارد و سخن‌گفتن را یک کنش دانسته است. با کاربست این نظریه، ضمن بررسی لایه‌های زبانی یک اثر، ویژگی‌ها و زوایای پنهان متن را می‌توان بررسی و آشکار کرد. پژوهش نشان می‌دهد که کنش‌های اظهاری در سخنان امام (ع) بیش از دیگر کنش‌هاست و وی آنها را در عباراتی به قصد معرفی خود، بیان شرایط و قصد خویش بیان کرده است. کنش‌های ترغیبی، عاطفی و اعلامی با اختلاف قابل‌توجهی کمتر از کنش‌های اظهاری به کار رفته‌اند. در سخنان امام (ع) هیچ ترغیبی مبنی بر همراه‌کردن دیگران با خود دیده نمی‌شود و او حتی به دنبال دعوت پنهانی یا برانگیختن مردم برای حمایت از خود نیست. بررسی بافت موقعیتی و کنش‌های گفتاری این سخنان نشان می‌دهد که حسین (ع) در این مرحله از حرکت خود، قصد جنبش یا ساماندهی برای گرفتن حکومت را ندارد و عملکرد ایشان عملکردی واکنشی بوده است، نه کنشی. M3 10.29252/chs.11.42.37 ER -