تحلیل جامعهشناختی گسست هویت اجتماعی جنبش ابنطباطبا
|
محمدرضا بارانی*1، زینب میرزایی مهرآبادی2 |
1- استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران ، mrb1385@gmail.com 2- دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران |
|
چکیده: (2004 مشاهده) |
تحلیل جامعهشناختی گسست هویت اجتماعی جنبش ابنطباطبا
با تکیه بر نقش زید بن موسیکاظم
چکیده
عباسیان در نخستین دهههای فرمانروایی، با جنبشهای شیعیِ پیروِ اندیشه سیاسی زید مواجه شدند. یکی از این جنبشها که در زمان مأمون و به سال 199هجریقمری رخ داد، جنبش ابنطباطبا است. با آنکه گستره جغرافیایی این جنبش در مدت زمان کوتاهی، از کوفه تا حجاز و از شرق تا اهواز را در برگرفت، به دلیل گسست از هویت اجتماعیـ خاندانی خود به پیروزی نرسید. تحلیل هویت اجتماعی جنبش ابنطباطبا با تکیه بر نقش زید، مسئله بنیادی این پژوهش است که بر مبنای مطالعات کتابخانهای و با روش تحلیلی انجام شد. بررسی جامعهشناختی گسست هویت اجتماعی جنبش ابنطباطبا، بر اساس چهار محور هویتساز اجتماعی یعنی، ساختار، فرایند، باورهای جنبش و نیروهای کنشزا صورتبندی شد تا محورهای بنیادین هویت اجتماعی جنبش و نقش زید در دگرگونی این هویت بررسی و هویت شیعی آن روشن شود. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که زیدبنموسی به همراه دیگر علویان، با بهرهگیری از ابزار و رفتارهای ناپسند، در پی گسترش جنبش در میان تمامی مردم منطقه و دیگر سرزمینها بود. رفتار خشونتبار در اداره شهرها و در برابر رقیبان، مانع از آن شد که آنها باورهای جنبش را نهادینه و مردم را با خود همراه کنند. به سخن دیگر، هویت شیعیِ جنبش، توان نهادینهسازی اندیشه خود را در میان پیروانش نداشت و در نتیجه، با از دست دادن پایگاه اجتماعی شکست خورده و از پیروزی بازماند.
واژههای کلیدی: جنبش، زیدبنموسی، ابنطباطبا، ساختار، فرآیند، باور، نیروهای کنشزا
|
شمارهی مقاله: 2 |
واژههای کلیدی: جنبش، زید بن موسی، ابن طباطبا، ساختار، فرآیند، باور، نیروهای کنش زا. |
|
متن کامل [PDF 460 kb]
(289 دریافت)
|
ترویجی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1400/11/17 | پذیرش: 1401/3/10 | انتشار: 1401/3/10
|
|
|
|