|
"سوختار همه ساختارها"؛ تأملی بر بازنگری ایدئولوژیک احسان طبری
|
| ابوالحسن فیّاض انوش* |
| دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان ، a.fayyaz@ltr.ui.ac.ir |
|
|
چکیده: (111 مشاهده) |
احسان طبری (1295-1368ش) به عنوان یکی از اعضای کمیته مرکزی و نظریه‌پرداز حزب توده شناخته می‌شود. این امر باعث می‌شود که تاریخ پژوهان معاصر با اتصاف او به صفت مارکسیسم، غالباً رفتار و افکار وی را در چهارچوب‌های ایدئولوژیک و حزبی ارزیابی کنند و به ویژگی‌های اخلاقی در شاکله‌بندی شخصیت او اعتنایی نداشته باشند. در حالی‌که اگر طبری را در جایگاه یک ادیب، شاعر و یا مورخ مورد بررسی قرار دهیم، می‌توانیم جنبه‌هایی از شخصیت وی را دریابیم که لزوماً برآمده از رفتار حزبی و سازمانی نیست، بلکه دغدغه‌هایی برخاسته از یک ذهن حقیقت‌جو است که در بیشتر دوران حیات در کسوت یک روشنفکر ماتریالیست مجال بروز و ظهور یافته است. مسئله اصلی این مقاله واکاویِ دلایل بازنگری ایدئولوژیکِ طبری در دهه پایانی عمر اوست. بدین منظور ابتدا با متن‌پژوهیِ آثار طبری در دوران مقدم بر دهه پایانی عمر، به جنبه‌هایی مغفول از تاریخ‌اندیشی طبری تا قبل از مقطع بازنگری ایدئولوژیک پرداخته می‌شود. این بررسی نشان می‌دهد آنچه با عنوان بازنگری ایدئولوژیک طبری یاد می‌شود بر بستری از بازاندیشی‌های تدریجی او در مبانی مارکسیسم استوار بوده است. در انتها با تمرکز بر آثار سال‌های پایانی عمر او به بیان درون‌مایه‌ها و دغدغه‌های تاریخ‌اندیشانه در این آثار پرداخته خواهد شد. عنوان مقاله برگرفته از یکی از تعابیر طبری در مورد بازنگری ایدئولوژیک وی می‌باشد. |
|
| واژه‌های کلیدی: احسان طبری، ماتریالیسم تاریخی، بازنگری ایدئولوژیک، تاریخ‌اندیشی. |
|
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/3/2 | پذیرش: 1402/6/7 | انتشار: 1402/6/7
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
