1- استادیار گروه معماری، موسسه آموزش‌عالی‌سپهر دانش معاصر اصفهان 2- استادیار دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، کوچه سنگتراش ها ساختمان داوید ، n.valibeig@aui.ac.ir 3- استاد معاون پژوهشی موسسه آموزش عالی سپهر دانش معاصر اصفهان
چکیده: (3530 مشاهده)
محرابهای مساجد ازجمله آثار ارزشمند تاریخِ هنرِ ایران، بهویژه در عصر آلبویه تا تیموریان است. محرابها در ادوار و شیوههای مختلف بر اثر عوامل گوناگون دچار تحولاتی شده‌اند. بررسی محرابها یکی از راههای پی‌بردن به هنر و معماری رایج ادوار است و از نتایج آن میتوان جهت مرمتِ اصولی بر پایه‌ی شیوهی ساخت و طراحیهای جدید بهره برد. هدف این مقاله شناسایی، مقایسه و تحلیل ویژگیهای محرابهای مساجدِ جامعِ اصفهان در شیوههای رازی و آذری است. اطلاعات این پژوهشِ کاربردی از طریق کتابخانهایـ میدانی به‌‌دست‌آمده و از انواع سطوح پژوهش و روش‌های مقایسهای بهره برده است. براساس بررسیها، ساختار کلیِ محرابها از رازی تا آذری روندی تدریجی را طی کرده است. تحولات غالباً در نما و همراه با تغییر تناسبات بوده و در پلان تفاوت چندانی وجود ندارد. از ویژگیهای شکلیِ رایج و مشترکِ دو شیوه، بهرهگیری از قاب مستطیلی، دو طاقنما، چهار ستون و تناسبات ایرانی-اسلامی است. اکثر نمونهها دارای قوس تیزهدار و یک حاشیهی پیرامونی‌اند. از ویژگیهای خاصِ شیوهی آذری استفاده از پیشانی است.
