|
گفتمان اصلاح معرفت دینی در عصر مشروطه(مطالعه‌ی موردی: روزنامه‌ی حبل‌المتین تهران)
|
قدیر نجف زاده شوکی*   1، حسین مفتخری2 ، سعید موسوی سیانی |
1- ، najafzadehghadir@yahoo.com
2- دانشگاه خوارزمی تهران |
|
|
چکیده: (6103 مشاهده) |
مواجهه‌ی نخبگان ایرانی عصر مشروطه با تمدن غربی زمینه‌ساز فرآیند فرهنگ‌پذیریِ مفاهیم و دستگاه‌های اندیشه‌ی غربی از سوی اندیشه‌وران این برهه‌ی تاریخی و به تبع آن صورت‌بندی گفتمان‌های سنت‌گرا، تجددگرا و اصلاح معرفت دینی شد. بازتابندگی باورداشت‌های این گفتمان‌ها در زیست‌جهان کنونی ایران ضرورتی حیاتی به بازاندیشی شاخصه‌های گفتمان‌های مزبور می‌دهد. بازشناسی شاخصه‌های گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامه‌ی حبل‌المتین تهران پاسخی بدین ضرورت است. تحلیل انتقادی گفتمان چارچوبی نظری است که با تکیه بر آن از شاخصه‌های گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامه‌ی حبل‌المتین پرده‌برداری می‌کنیم. از کاربست این چارچوب نظری چنین برداشت می‌شود که مؤلفه‌های بافتار تاریخی عصر مشروطه همچون ورود اندیشه‌های جدید، استبداد، استعمار و شکست اصلاحات سیاسی تعین‌بخش «مناسبات شریعت و تجدد» به‌مثابه‌ی گره‌گاهی بود که گفتمان اصلاح معرفت دینی حول آن مفصل‌بندی شد. احیای آموزه‌های قرآنی، بازگشت به اسلام اصیل، بازتعریف نقش روحانیت، ضرورت وحدت مسلمانان و رعایت حقوق اقلیت‌های دینی مهم‌ترین شاخصه‌های گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامه‌ی حبل‌المتین بود که به واسطه‌ی کنش بیناگفتمانی جذب عناصر گفتمان‌های سنت‌گرا و تجددگرا حول گره‌گاه «مناسبات شریعت و تجدد» مفصل‌بندی شد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: گفتمان اصلاح معرفت دینی، روزنامه‌ی حبل‌المتین تهران، تحلیل انتقادی گفتمان، مناسبات شریعت و تجدد، مشروطه، مطبوعات. |
|
|
متن کامل [PDF 264 kb]
(1281 دریافت)
|
ترویجی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1395/11/16 | پذیرش: 1396/9/18 | انتشار: 1397/4/17
|
|
|
|
|
|
