:: دوره 11، شماره 44 - ( فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی 1399 ) ::
جلد 11 شماره 44 صفحات 11-39 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی هویت ِخلفای راشدین در فضایل الصحابه ی نسایی
زهره باقریان*1، سید محمد شفیعی2
1- فارغ التحصیل دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان تهران ، قم ، qom.1400@yahoo.com
2- استایار دانشگاه آزاد قم
چکیده:   (2961 مشاهده)

زهره باقریان،[1] سید محمد شفیعی[2]

چکیده

از منظر گفتمان انتقادی، متون تاریخی صرفاً در راستای گزارش رویدادهای گذشته نیست، بلکه شیوه‌ی اندیشیدن مورخین مسلمان دربار‌ه‌ی گذشته است. همچنین میان متن موجود و ساختارها و فرآیندهای سیاسی و مذهبی رابطه‌ای وجود دارد. در واقع، نویسنده ایدئولوژی خود و ارزش‌ها و اعتقادات جامعه را با سبکی خاص و هنرمندانه در زبان رمزگذاری می‌کند. به بیانی دیگر تاریخ امری برساخته است، زیرا به‌واسطه‌ی ایدئولوژی و اندیشه‌های مورخ و جامعه عصر او شکل گرفته است. از‌این‌رو، هر متن تاریخی را می‌توان با طرح این مسئله پیش رو نهاد که دغدغه‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی ِمورخ به برجستگی چه اشخاصی منجر شده و این نام‌ها با چه نوع هویت‌هایی، ذیل چه رابطه‌هایی با چه سنخ داوری و با بهره‌گیری از کدام واژه‌ها و در چه نوع پیکربندی‌هایی سامان یافته است؟ با اتکا به این مبانی نظری، روایات فضایل الصحابه نیز اگرچه انعکاس همان روایات قرون نخست هجری است، اما گزینش، چینش و چگونگی استعمال واژگان آن در راستای طرد و برجسته‌سازی هویت برخی از اصحاب رسول خدا شکل گرفته است تا به فرآیند سیاسی مذهبی زمانه پاسخ قاطعی دهد و یا در جهت تأیید این فرآیندها و ایدئولوژی‌ها حرکت کند. در این پژوهش به منظور بازیابی هویت خلفای راشدین با بهره‌گیری از تحلیل گفتمان فرکلاف به نقد و بررسی ساختار جملات و واژگان به کاررفته در فضایل الصحابه می‌پردازیم.

 

 

 

[1]. فارغ التحصیل دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول) (qom.1400@yahoo.com)

[2]. عضو هیئت علمی گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی قم

تاریخ دریافت: ۲۷/۰۳/۱۳۹۹ تاریخ تأیید: ۲۸/۰۲/۱۴۰۰

واژه‌های کلیدی: واژه‌های کلیدی: صحابه‌نگاری، نسایی، فضایل الصحابه، هویت، خلفای راشدین
متن کامل [PDF 402 kb]   (315 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/3/27 | پذیرش: 1399/6/20 | انتشار: 1399/6/20

 




XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 44 - ( فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی 1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها