|
تحلیل سخنان امام حسین (ع) از مدینه تا مکه، بر پایهی
نظریهی کنشهای گفتاری جان سرل
|
| محمدرضا بارانی*1، مهدیه پاکروان2 |
1- استادیار دانشگاه الزهرا؛ تهران ، ایران ، mrb1385@gmail.com
2- دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا، تهران، ایران |
|
|
چکیده: (3125 مشاهده) |
جنبش امام حسین (ع) در الگوسازی اندیشهای و رفتاری شیعیان نقش بسیار بنیادی داشته و تحلیلهای گوناگونی از آن شده است. با این‌همه چنین مینماید که بهره‌گیری از نظریه‌های زبان‌شناسی می‌تواند افق‌های تازه‌ای در تحلیل تاریخی این جریان مذهبی-اجتماعی بگشاید. این نوشتار بر پایهی نظریهی کنشهای گفتاری جان سرل (1999) در پنج گروه اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی به تحلیل سخنان امام حسین (ع) در گام آغازین جریان عاشورا از مدینه تا مکه می‌پردازد. نظریهی کنش گفتاری در زمینه‌ی تحلیل گفتمان، بر عملکرد زبان تأکید دارد و سخن‌گفتن را یک کنش دانسته است. با کاربست این نظریه، ضمن بررسی لایه‌های زبانی یک اثر، ویژگی‌ها و زوایای پنهان متن را می‌توان بررسی و آشکار کرد. پژوهش نشان می‌دهد که کنشهای اظهاری در سخنان امام (ع) بیش از دیگر کنش‌هاست و وی آنها را در عباراتی به قصد معرفی خود، بیان شرایط و قصد خویش بیان کرده است. کنشهای ترغیبی، عاطفی و اعلامی با اختلاف قابل‌توجهی کمتر از کنشهای اظهاری به کار رفته‌اند. در سخنان امام (ع) هیچ ترغیبی مبنی بر همراه‌کردن دیگران با خود دیده نمی‌شود و او حتی به دنبال دعوت پنهانی یا برانگیختن مردم برای حمایت از خود نیست. بررسی بافت موقعیتی و کنشهای گفتاری این سخنان نشان می‌دهد که حسین (ع) در این مرحله از حرکت خود، قصد جنبش یا ساماندهی برای گرفتن حکومت را ندارد و عملکرد ایشان عملکردی واکنشی بوده است، نه کنشی.
|
|
| واژه‌های کلیدی: کنش گفتاری، جان سرل، جنبش عاشورا، امام حسین(ع)، مدینه. |
|
|
متن کامل [PDF 323 kb]
(618 دریافت)
|
ترویجی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1398/6/30 | پذیرش: 1398/11/10 | انتشار: 1398/11/10
|
|
|
|
|
|
